De meeste ondernemers hanteren algemene voorwaarden. Die voorwaarden gelden naast de hoofdovereenkomst. In de hoofdovereenkomst worden de basiszaken geregeld zoals prijs, leveringsdata en dergelijke. In de algemene voorwaarden worden daarnaast zaken geregeld die voor iedere overeenkomst gelden. In algemene voorwaarden wordt bijvoorbeeld geregeld hoe er omgegaan wordt met aansprakelijkheid, de voorwaarden voor betaling, garantie en zaken als een klachtenregeling.
Eisen aan algemene voorwaarden
Er gelden wettelijke eisen aan algemene voorwaarden. Die moeten namelijk redelijk zijn voor de consument. Dit redelijkheidsvereiste is verder uitgewerkt in de wet. Daarin is namelijk een zwarte lijst algemene voorwaarden en een grijze lijst algemene voorwaarden opgenomen. Naast de inhoud van de algemene voorwaarden zijn er ook vormvereisten waaraan voldaan moet worden. Zo moeten de voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomst aan de consument worden overhandigd. Als de ondernemer dit nalaat, zijn ze simpelweg niet van toepassing. Ook moeten de voorwaarden daadwerkelijk van toepassing worden verklaard. Het bekende zinnetje op de overeenkomst zelf dus dat de algemene voorwaarden van toepassing worden verklaard. Het is niet nodig dat de consument alle voorwaarden ook daadwerkelijk heeft gelezen. Het is enkel nodig om de algemene voorwaarden te overhandigen en om ze van toepassing te verklaren.
Zwarte lijst algemene voorwaarden
In artikel 236 van boek 6 van het Burgerlijk Wetboek is de zogeheten zwarte lijst opgenomen. Op die lijst staan bedingen die niet in algemene voorwaarden voor mogen komen. Komen ze er toch in voor, dan kan de consument die bepalingen vernietigen omdat ze onredelijk bezwarend zijn. Het gaat dan om bepalingen die wettelijke verplichtingen van de consument beperken. Hierbij kan gedacht worden aan bedingen die de consument het recht ontnemen om de overeenkomst te ontbinden, of bijvoorbeeld bedingen die regelen dat de consument de verplichtingen van de ondernemer niet kan opeisen. De zwarte lijst algemene voorwaarden kan echter nogal cryptisch overkomen. Mocht u een vraag hebben over de uitleg van zo’n voorwaarde, neemt u dan gerust contact met ons op!
Grijze lijst algemene voorwaarden
Naast de zwarte lijst is er ook nog een grijze lijst algemene voorwaarden. Die staat in artikel 237 van boek 6 van het Burgerlijk Wetboek. Bedingen die op de grijze lijst staan, worden vermoed onredelijk te zijn. In de meeste gevallen geldt dat bedingen op de grijze lijst ook gewoon onredelijk bezwarend zijn, maar de ondernemer zou dan nog aan kunnen tonen dat het in dat concrete geval toch niet zo is. Het gaat bijvoorbeeld om bedingen die regelen dat de consument toch minder mag verwachten als op grond van de overeenkomst, bedingen die voorschrijven dat de consument kosten moet betalen bij beëindiging van de dienst, bedingen die regelen dat een overeenkomst voor langere tijd dan een jaar worden aangegaan en bedingen die een langere opzegtermijn dan drie maanden voorschrijven. Net zoals bij de zwarte lijst, is ook de grijze lijst behoorlijk cryptisch.
Vernietigen algemene voorwaarden
Als er niet aan de formele vereisten (overhandigen/van toepassing verklaren) is voldaan, of als een voorwaarde onredelijk is (op de grijze of zwarte lijst staat), dan kan de consument die voorwaarde(n) buiten toepassing verklaren, ofwel: vernietigen. Als niet is voldaan aan de formele vereisten is voldaan, dan kunnen de gehele algemene voorwaarden worden vernietigd. Dit kan door middel van een brief aan de ondernemer, waarin gemeld wordt dat niet aan de formele vereisten is voldaan en dat dus de algemene voorwaarden vernietigd worden. Het gevolg is dat de algemene voorwaarden dan niet meer gelden. Wat wel blijft gelden is de wet. In de wet zijn immers ook de nodige bepalingen opgenomen die de rechtsverhouding tussen ondernemer en consument regelen (zie bijvoorbeeld het artikel over consumentenrecht op digitaalprocederen.nl) en de wet blijft natuurlijk wel gelden.
Als wel aan de formele vereisten is voldaan, maar een of meerdere bepalingen onredelijk zijn, dan geldt dat alleen die onredelijke bepalingen kunnen worden vernietigd.
Ondernemer
Als ondernemer kunt u vrij weinig beginnen tegen het vernietigen van voorwaarde(n) door de consument, als u niet aan de formele vereisten hebt voldaan. Dus als u de algemene voorwaarden niet (tijdig) ter hand hebt gesteld of als u de voorwaarden niet van toepassing hebt verklaard. Daar komt bij dat u als ondernemer moet bewijzen dat u wel aan uw voorwaarden hebt voldaan. U moet dus aan kunnen tonen dat u de algemene voorwaarden wel tijdig hebt overhandigd. U kunt dat doen door de consument bijvoorbeeld te laten tekenen voor ontvangst van de algemene voorwaarden.
Wat betreft de redelijkheid van de voorwaarden geldt dat u simpelweg geen onredelijke voorwaarden mag opnemen. Die zijn namelijk gewoon vernietigbaar voor de consument. Als het gaat om een beding dat voorkomt op de zwarte lijst, dan zal u een vernietiging moeten accepteren (en het beding uit de algemene voorwaarden schrappen). Als het gaat om een beding uit de grijze lijst, dan zou u nog kunnen proberen om aannemelijk te maken dat het beding in het concrete geval niet onredelijk is, maar bedenk dat dit vaak niet lukt. Digitaalprocederen.nl adviseert dan ook om geen bedingen uit de zwarte en grijze lijst op te nemen. En als u toch een beding uit de grijze lijst opneemt, legt u dan tevens uit in de algemene voorwaarden waarom u dat beding hebt opgenomen. Dat kan meewerken in de discussie over de vraag of de voorwaarde redelijk is. Natuurlijk kunt u ervoor kiezen om het risico te nemen en wel bedingen uit de grijze lijst of zwarte lijst op te nemen, zolang u zich bovenstaande maar realiseert. Of het erg klantvriendelijk overkomt is een tweede vraag.
Algemene voorwaarden webshop
Als u een webshop heeft en dus digitaal zaken doet, zoals digitaalprocederen.nl ook gaat doen, dan geldt dat u de algemene voorwaarden ook digitaal moet overhandigen voor of bij het sluiten van de overeenkomst. Dit houdt dus in dat de consument de algemene voorwaarden moet kunnen lezen voordat de overeenkomt wordt gesloten. Ook moet de consument de algemene voorwaarden kunnen opslaan op zijn computer. Het verdient daarom aanbeveling om de algemene voorwaarden als .pdf beschikbaar te stellen. Bespaar de consument ook een zoektocht door uw website: als de algemene voorwaarden niet te vinden zijn, dan geldt dat deze niet zijn overhandigd. Maak het de consument dus zo eenvoudig mogelijk. En evenals de ouderwetse handtekening voor ontvangt, verdient het aanbeveling om de consument digitaal een vinkje te laten zetten waarmee bevestigd wordt dat de algemene voorwaarden zijn ontvangen. Algemene voorwaarden van een webshop kunnen inhoudelijk natuurlijk wat verschillen van andere algemene voorwaarden. Zo zullen in de algemene voorwaarden van een webshop zaken geregeld moeten worden met betrekking tot het verzenden en retourneren van producten. Ook overige zaken die specifiek gelden voor koop op afstand (zie het artikel over koop op afstand op digitaalprocederen.nl) zullen in algemene voorwaarden geregeld kunnen worden.
Als u vragen hebt over algemene voorwaarden, zoals over de inhoud, het vernietigen of het opstellen van algemene voorwaarden, neem dan gerust contact met ons op.