Comparitie van partijen
De comparitie van partijen, ofwel: de zitting, is de eerste tastbare handeling van een juridische procedure. Het is namelijk de daadwerkelijke zitting bij de rechter. Het wordt ook wel een comparitie na antwoord genoemd, omdat een comparitie wordt gehouden nadat de dagvaarding en de conclusie van antwoord zijn ingediend. Op de aangegeven dag en tijdstip gaan zowel u als uw wederpartij naar het gerechtsgebouw voor de comparitie van partijen. U meldt zich aan bij de medewerkers achter de balie bij de rechtbank en vervolgens wacht u totdat de griffier de zaak uitroept. Dit uitroepen kunt u vrij letterlijk nemen: de griffier scandeert namelijk over de gang de namen van de eiser en de gedaagde. Als dit is gebeurt, gaat u naar binnen. Meestal is een zittingszaal vrij klein en komt die niet echt overeen met wat u ziet in films. Voorin de zaal zitten de rechter (meestal in een toga) en de griffier. Daartegenover staan twee tafels. De ene voor de eiser en de andere voor de gedaagde. (Soms staat er ook in het midden een tafel, maar die wordt alleen gebruikt voor strafzaken. Dan zit daar de verdachte.)
De eisende partij neemt plaats aan de rechter tafel, de gedaagde links. De rechter zal de partijen hier ook wel op wijzen. U hoeft de rechter geen hand te geven. Dat is zelfs uitdrukkelijk niet de bedoeling! Een simpele goedemorgen of goedemiddag volstaat. De rechter kunt u desgewenst aanspreken met ‘edelachtbare’ of gewoon met ‘meneer (of mevrouw) de rechter’. Overigens kunnen ook derden aanwezig zijn, want rechtspraak is openbaar en dus is ook de comparitie van partijen in principe vrij toegankelijk. Het publiek zit het meest achterin de zaal. Vervolgens opent de rechter de zitting, waarna hij zal controleren wie er allemaal aanwezig is. En dan begint het echt.
Doel comparitie
Het doel van een comparitie van partijen is omschreven in de wet: namelijk om een schikking te beproeven en/of om inlichtingen aan de rechter te verschaffen.
Inlichtingen
De rechter zal een comparitie van partijen vaak beginnen met het stellen van vragen. Uiteraard meestal naar aanleiding van de processtukken, maar kantonrechters zijn ook maar mensen, dus de vragen kunnen heel divers zijn. Deze gang van zaken is opgenomen in de wet (artikel 88 Wetboek Rechtsvordering) en de griffier noteert alle belangrijke stellingen. Na afloop van de zitting (of zelfs nog tijdens de zitting) beschrijft de griffier de stellingen en vragen in een proces verbaal, dat door partijen ondertekend wordt. Dat proces verbaal maakt dan onderdeel uit van het procesdossier en vormt uiteindelijk ook mede de basis voor het vonnis van de rechter. Het is dus van belang dat de voor u juiste stellingen en standpunten in dat proces verbaal terecht komen. Dit geldt niet alleen voor de antwoorden op vragen van de rechter, maar ook voor het nog eens mondeling toelichten van uw standpunten. Daarvoor moet u namelijk van de rechter ook de gelegenheid krijgen.
Nadat de vragen de revue zijn gepasseerd, zal de kantonrechter voorzichtigjes laten doorschemeren hoe hij de zaak ziet. Daarbij zal de kantonrechter niet aangeven of hij uiteindelijk de eis zal toewijzen of niet, maar hij zal de partijen wel mededelen waar de sterke en de zwakke punten voor hen zitten. Meestal is daarna het moment aangebroken waarop de kantonrechter de comparitie van partijen zal schorsen om partijen de gang op te sturen om te proberen een schikking te bereiken.
Een schikking
Of en hoe een schikking wordt bereikt is natuurlijk in iedere zaak anders. Partijen kunnen zich bij voorbaat al heel principieel opstellen, waardoor een schikking kansloos is. Maar in verreweg de meeste gevallen verdient een schikking de voorkeur. Immers, men verkrijgt duidelijkheid en het is niet ‘alles of niets’. Het is wel alles of niets als het komt tot een vonnis van de rechter. De eiser wordt immers wel in het gelijk gesteld of niet. Een schikking kan daarom vaak een goede tussenweg zijn, waarbij u zich moet bedenken dat een bekend motto is dat een goede schikking beide partijen pijn moet doen!
Omdat een rechter tijdens een zitting bijna altijd zal aansturen op een schikking (en dit ook uit de wet volgt) is het van belang om al voorafgaand aan de zitting voor u zelf op een rijtje te zetten onder welke omstandigheden u bereid bent tot het aangaan van een schikking. Met welk bedrag bent u tevreden? Wat moet er in ieder geval gerepareerd worden? Wat wilt u maximaal betalen? Uiteraard kent u uw eigen standpunten en die van uw wederpartij, dus op basis daarvan zult u in staat zijn om een realistische inschatting te maken van hoe een schikking eruit zou kunnen zien. Vergeet u daarbij niet om een compleet beeld te hebben van wat u wil. De eisende partij die denkt dat hij zal winnen, zal immers niet alleen zijn vordering toegewezen zien, maar ook zal hij de gemaakte kosten vergoed willen zien. Het is belangrijk om dit te betrekken bij een schikking.
De rechter zal, afhankelijk van hoeveel tijd er nodig is, de zitting een korte tijd (varierend van vijf minuten tot een uur) aanhouden om partijen de kans te geven een schikking te bereiken. Soms lukt dit, soms niet helemaal. Als een schikking bereikt is, gaan de partijen weer naar binnen om de schikking door de rechter op papier te laten zetten. Let op! Zo’n door de rechter uitgewerkte schikking (proces verbaal van schikking) heeft ongeveer dezelfde kracht als een vonnis. Als uw wederpartij nalatig blijft iets te geven, doen of na te laten wat u in de schikking bent overeengekomen, kunt u een deurwaarder inschakelen en bijvoorbeeld loonbeslag laten leggen of op andere wijze feitelijk afdwingen wat u bent overeengekomen.
Indien een schikking bijna was bereikt, kan een van de partijen dit mededelen aan de rechter. Veelal zal de rechter de partijen dan nog wat handvatten bieden om te komen tot een algehele schikking. Wordt er geen schikking bereikt (u hoeft niet per sé te schikken…), dan meldt u dat aan de rechter, waarna er bepaald zal worden hoe de procedure verder gaat.
Comparitie voorbereiden
Juist gelet op het belang van de comparitie van partijen, is het zaak om u goed voor te bereiden. Het is bijna altijd absoluut noodzakelijk om uw standpunten vooraf op papier te zetten. Als u er bij de rechter op aandringt, mag u vaak hetgeen u schriftelijk heeft voorbereid tijdens de zitting voordragen. Digitaalprocederen.nl adviseert u overigens om enkele dagen voorafgaand even te bellen met de rechtbank om te vragen of de kantonrechter u wil toestaan uw schriftelijke aantekeningen voor te dragen. U weet dan al voorafgaand aan de zitting of dit mag. Als het wordt toegestaan, biedt u aan om uw schriftelijke stuk (dit worden ook wel ‘pleitaantekeningen’ genoemd) aan de rechter en aan de wederpartij te geven. De kans bestaat dan dat uw pleitaantekeningen als bijlage aan het proces verbaal van de zitting worden gehecht. Op deze manier weet u natuurlijk helemaal zeker dat uw stellingen goed worden weergegeven. Niet iedere rechter zal u overigens toestaan uw pleitaantekeningen voor te dragen.
Als de rechter genoeg heeft gehoord en als u het gevoel hebt dat u niets meer kunt toevoegen, zal de rechter overgaan tot sluiting van de comparitie. Als de griffier het proces verbaal direct klaar heeft zal dit door u en de wederpartij ondertekend worden en per post worden toegestuurd. De rechter zal u mededelen hoe de procedure verder gaat. Het kan zijn dat er een eindvonnis wordt gewezen. Dat betekent natuurlijk een einde aan de procedure en (hopelijk) het conflict. Het kan echter ook zijn dat de rechter tot de conclusie komt dat er op een aantal punten nog (steeds) onduidelijkheid is. In dat geval zal de rechter besluiten dat beide partijen nog een schriftelijk stuk in moeten dienen om zaken duidelijk te maken: de zogeheten conclusies van repliek en dupliek.
Mocht u vragen hebben over inhoud of doel van de comparitie, neem dan contact met ons op via het contactformulier.